Bệnh viêm amidan là gì? nguyên nhân và cách điều trị!
Viêm amidan là tình trạng phổ biến, gặp ở mọi lứa tuổi, có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Tuy nhiên, có rất nhiều người bệnh còn chưa thực sự hiểu rõ về căn bệnh này. Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn những thông tin tổng quát về bệnh viêm amidan. Cùng tìm hiểu nhé!
Mục lục
Viêm amidan là gì?
Amidan là tổ chức lympho nằm sau thành họng, nơi giao nhau giữa đường ăn và đường thở. Amidan có chức năng miễn dịch, ngăn ngừa vi khuẩn gây hại xâm nhập vào cơ thể, đặc biệt là đường hô hấp. Bên cạnh đó, amidan còn là cơ quan sản sinh ra các kháng thể IgG, chống lại sự nhiễm khuẩn do các vi sinh vật gây bệnh. (☛ Chi tiết hơn qua bài: Amidan là gì, vai trò vị trí amidan!)
Tuy nhiên, khi các tác nhân gây hại tấn công ồ ạt, amidan có thể bị tổn thương, gây bệnh viêm amidan. Tình trạng này khiến amidan thay đổi kích cỡ, phòng to lên hoặc bị sung huyết, kèm theo những triệu chứng như: đau rát họng, khó nuốt, ho…Viêm amidan là tình trạng phổ biến, xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhiều hơn ở lứa tuổi trẻ em.
Viêm amidan là thuật ngữ chỉ tình trạng amidan bị viêm và sưng to, thường xảy ra do nhiễm trùng. Tùy thuộc vào tần suất và mức độ biểu hiện bệnh mà người ta chia thành:
- Viêm amidan cấp tính là viêm xung huyết và xuất tiết của amidan khẩu cái, thường gặp ở trẻ từ 3-4 tuổi trở lên. Bệnh do vi khuẩn hoặc virus gây nên, thường thấy ở thời kỳ xâm lấn của nhiều bệnh viêm nhiễm. Vì vậy, có người coi amidan là “cửa vào” của một số vi khuẩn hay virus như: viêm khớp cấp, bại liệt, viêm màng não,…
- Viêm amidan mạn tính là hiện tượng viêm thường xuyên, viêm đi viêm lại nhiều lần.
Triệu chứng của bệnh viêm amidan
Hiểu rõ về các triệu chứng của bệnh giúp bạn sớm nhận biết và có phương án điều trị thích hợp .Viêm amidan là bệnh lý khá phổ biến ở nước ta, với tỷ lệ người lớn từ 8-10%, trẻ em khoảng 21%. Bệnh diễn biến khá rầm rộ trong các đợt cấp và biểu hiện rõ ràng, dễ nhận biết.
Viêm amidan cấp tính
Viêm amidan cấp tính sẽ có những triệu chứng điển hình như:
Dấu hiệu toàn thân:
- Sốt cao đột ngột.
- Cơ thể mệt mỏi, uể oải, chán ăn, nhức đầu.
- Tiểu tiện Ít và sẫm màu, có thể bị táo bón.
Dấu hiệu tại đường hô hấp:
- Amidal sưng to, đỏ, xung huyết.
- Khô, rát, nóng ở trong họng.
- Đau rát họng khi ăn, nhai nuốt hoặc khi nói chuyện.
- Khó thở, ngáy to, amidan sưng to có thể cản trở đường thở khi bệnh nhân ngủ.
- Trong nhiều trường hợp nặng, viêm amidan có thể ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh gây các triệu chứng ho có đờm, khản giọng, mất tiếng, viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa…
Viêm amidan mạn tính
Triệu chứng của tình trạng viêm amidan mãn tính thường ít có biểu hiện rầm rộ như viêm cấp tính. Chỉ khi viêm amidan tái phát, bệnh sẽ có những triệu chứng tương tự viêm amidan cấp tính. Bên cạnh đó, viêm amidan mãn tính cũng có những dấu hiệu khác như:
Dấu hiệu toàn thân:
- Người mệt mỏi, đau nhức.
- Bệnh nhân thường khó nuốt gây tình trạng chán ăn, người gầy gò, suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể.
- Thể trạng sợ lạnh, thường sốt về chiều, da xanh.
Dấu hiệu tại đường hô hấp:
- Hầu hết các bệnh nhân viêm amidan mãn tính thường bị đau một hoặc hai bên họng, gây tình trạng khó nuốt, nuốt đau lên tai, hoặc cảm giác vướng ở họng khi nuốt.
- Ho khan kéo dài thành từng cơn thường vào buổi sáng khi vừa ngủ dậy.
- Hơi thở hôi do nguyên nhân nhiễm khuẩn.
- Thở khò khè, ngủ ngáy to, gặp nhiều hơn ở trẻ em.
- Đau rát họng kéo dài, giọng nói có thể thay đổi.
☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Nhận biết sớm triệu chứng viêm amidan
Nguyên nhân nào gây viêm amidan?
Amidan là bộ phận có chức năng bảo vệ cơ thể. Mặc dù vậy, nó cũng có thể bị viêm, do cấu trúc giải phẫu của amidan có nhiều khe và nút là môi trường thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh phát triển. Một số nguyên nhân gây viêm amidan như:
- Do nhiễm các loại virus như: virus cúm, virus Herpes, Enterovirus, Influenza virus…
- Người bệnh đã từng mất hoặc đang mắc các bệnh về đường hô hấp do nhiễm khuẩn như ho gà, sởi…
- Người bệnh thực hiện vệ sinh cá nhân kém, khoang miệng và đường hô hấp không sạch sẽ.
- Người bệnh sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hoặc thường xuyên sử dụng các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, đồ uống lạnh như bia, kem, nước đá…
- Ngoài ra, thời tiết thay đổi, chuyển lạnh đột ngột cũng có thể là nguyên nhân gây tình trạng viêm amidan.
☛ Tham khảo đầy đủ tại: Tổng hợp nguyên nhân gây viêm amidan cấp và mãn tính
Viêm amidan có nguy hiểm không?
Nhìn chung, viêm amidan không phải tình trạng đặc biệt nguy hiểm. Với các triệu chứng ban đầu, viêm amidan thường chỉ gây những triệu chứng thoáng qua như đau họng, khó nuốt, nuốt đau. Nếu được điều trị kịp thời, đúng cách bệnh có thể cải thiện sau vài ngày đến vài tuần. Do đó, người bệnh cần sớm điều trị để tránh tình trạng bệnh nặng, kéo dài.
Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm amidan không được phát hiện và chữa trị kịp thời, viêm có thể chuyển nặng hơn, khối sưng lớn dần gây nên những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
Bệnh nhân amidan có thể gặp những biến chứng sau:
- Gây ngưng thở khi ngủ: Do Amidan sưng to chèn ép cuống họng, cản trở lưu thông không khí, khiến người bệnh ngủ không sâu giấc hoặc ngưng thở khi ngủ. Đặc biệt với đối tượng trẻ nhỏ tình trạng này thường diễn biến nguy hiểm hơn, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ.
- Suy nhược cơ thể: Tình trạng khó nuốt, nuốt đau kéo dài khiến bệnh nhân luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu hụt chất dinh dưỡng gây tình trạng mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
- Các biến chứng trên đường hô hấp: Tình trạng viêm amidan còn có thể lan sang các cơ quan lân cận như tai, mũi, họng gây ra các vấn đề sức khỏe khác như: viêm tai giữa, hôi miệng, viêm phổi, viêm phế quản…
- Các biến chứng trên thận và tim: amidan bị viêm khiến cơ thể tăng sinh hàng loạt các chất kháng thể, tế bào bạch cầu tích lũy ở cầu thận, cơ tim gây các biến chứng như viêm cầu thận, viêm màng tim…
Khi nào bệnh nhân viêm amidan cần đi thăm khám?
Các triệu chứng của viêm amidan thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm họng, viêm xoang…. Do đó, khi gặp các triệu chứng trên, người bệnh nên đi thăm khám để được chẩn đoán chính xác tình trạng mình đang mắc phải có phải viêm amidan hay không.
Ngoài ra, khi nhận thấy những triệu chứng sau đây, bệnh nhân nên đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám gấp:
- Sốt cao hơn 38,5 độ.
- Sốt kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
- Amidan sưng to và đỏ, niêm mạc đỏ rực và xuất huyết.
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi.
- Amidan sưng to gây khó nuốt, khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.
- Bề mặt amidan xuất hiện những chấm mủ hoặc mảng mủ.
- Xuất hiện khối u bất thường ở vị trí amidan.
- Amidal sưng to gây tắc nghẽn đường thở.
Để chẩn đoán viêm amidan, các bác sĩ sĩ sẽ dựa vào các chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng rồi từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp với từng thể trạng bệnh.
Chẩn đoán lâm sàng: Bác sĩ sẽ soi chiếu vùng tai, mũi, họng bằng một loại đèn chuyên dụng để tìm ra các dấu hiệu bất thường hoặc các ổ nhiễm khuẩn. Sau đó sẽ tiếp tục khám vùng cổ xem người bệnh có bị sưng hạch bạch huyết không, có thể nghe thấy tiếng ran phổi không, đồng thời kiểm tra vùng lá lạch xem có bị to không.
Xét nghiệm: Khi cơ thể người bệnh xuất hiện triệu chứng của viêm amidan do liên cầu khuẩn như sốt, không ho, xuất tiết amidan, sưng hạch vùng cổ,… các bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu dịch trong amidan đem đi xét nghiệm. Các xét nghiệm chẩn đoán viêm amidan được áp dụng bao gồm xét nghiệm máu toàn phần và xét nghiệm dịch tiết của bệnh nhân. Mục đích của những loại xét nghiệm này là để xác định được nguyên nhân dẫn tới tình trạng viêm nhiễm. Các biện pháp này thường từ 1-2 ngày mới cho kết quả chính xác.
Phương pháp điều trị viêm amidan
Mẹo dân gian trị viêm amidan tại nhà
Với tình trạng viêm amidan ở mức độ nhẹ hoặc bệnh nhân lần đầu mắc bệnh, người bệnh có thể tham khảo một số mẹo dân gian điều trị tại nhà. Các phương pháp này có nguồn gốc từ thiên nhiên nên rất an toàn, lành tính giúp giảm triệu chứng và đẩy nhanh quá trình kháng viêm, tiêu diệt tác nhân gây bệnh.
Mật ong chữa viêm amidan
Mật ong là nguyên liệu quen thuộc, có tính kháng viêm kháng khuẩn giúp loại bỏ các vi sinh vật gây hại cho khoang miệng. Bên cạnh đó, mật ong còn chứa vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa làm tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể, nhờ đó giúp bảo vệ cơ thể và nhanh chóng đẩy lùi tình trạng viêm amidan.
Bệnh nhân có thể áp dụng cách này như sau:
- Bước 1: Lấy một lượng mật ong nguyên chất vừa đủ pha với nước ấm.
- Bước 2: Thêm nước cốt chanh và khuấy đều đến khi tan hết.
- Bước 3: Trà chanh mật ong nên sử dụng khi còn ấm bệnh nhân ngậm trong miệng một lúc rồi nuốt từ từ từng ngụm nhỏ.
Cách này nên được áp dụng thường xuyên vào buổi sáng sớm và buổi tối trước khi đi ngủ để phát huy hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, trà chanh mật ong còn giúp giảm tình trạng đau rát họng do viêm amidan.
Lá diếp cá chữa viêm amidan
Lá diếp cá là vị dược liệu có tính hàn, vị chua thường dùng để thanh nhiệt giải độc, kháng khuẩn, tiêu viêm. Theo những nghiên cứu của y học hiện đại, rau diếp cá có chứa nhiều thành phần chống oxy hóa có khả năng giảm đau rát và làm lành nhanh các niêm mạc bị tổn thương.
Vì những lý do trên, sử dụng lá diếp cá chữa amidan là bài thuốc dân gian được rất nhiều người bệnh áp dụng thành công.
Bệnh nhân có thể sử dụng lá diếp cá chữa bệnh theo cách sau:
Bước 1: Rau diếp cá đem rửa sạch ngâm với nước muối trong khoảng mười lăm phút, sau đó đem giã nhuyễn.
Bước 2: Lấy phần rau diếp cá vừa giã kết hợp với nửa bát nước vo gạo, cho vào nồi đun sôi trong khoảng 20 – 30 phút.
Bước 3: Lọc bỏ bã lấy nước để nguội rồi uống trực tiếp.
Nước nấu lá diếp cá nên sử dụng 2 – 3 lần mỗi ngày, sau bữa ăn khoảng một tiếng. Bệnh nhân có thể thêm đường cho dễ uống. Áp dụng cách này một thời gian, bạn sẽ nhận thấy tình trạng viêm amidan được cải thiện đáng kể.
Các bài thuốc dân gian trị viêm amidan có nguồn gốc từ các nguyên liệu thiên nhiên có sẵn trong vườn nhà, có tính an toàn cao, tiết kiệm, phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân. Bên cạnh đó, các bài thuốc này lại có nhược điểm là tốn công thực hiện, tác dụng chậm, cần kiên trì sử dụng trong một thời gian dài mới đem lại hiệu quả. Hiệu quả điều trị cũng chưa rõ ràng còn phụ thuộc rất nhiều vào cơ địa và tình trạng viêm amidan của người bệnh.
Do đó, người bệnh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định thực hiện các biện pháp này.
☛ Tham khảo đầy đủ tại: Mẹo chữa viêm amidan tại nhà đơn giản
Sử dụng thuốc
Viêm amidan gây nhiều phiền toái và khó chịu cho người mắc. Do đó, rất nhiều người bệnh tìm đến các thuốc trị viêm amidan để giảm nhanh các triệu chứng của bệnh, tiêu diệt các tác nhân gây hại, giúp bệnh nhanh khỏi.
Trong đó hai nhóm thuốc thường dùng nhất để điều trị viêm amidan là:
- Thuốc Tây y
- Thuốc Đông y
Cụ thể:
Nhóm thuốc Tây Y
Thuốc kháng sinh
Đối với trường hợp viêm amidan có nguyên nhân do vi khuẩn, đặc biệt là các liên cầu khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn các thuốc kháng sinh. Chúng có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng và bội nhiễm, từ đó làm giảm tình trạng viêm amidan. Tùy vào mức độ viêm nhiễm mà bệnh nhân có thể sử dụng kháng sinh từ 7 – 14 ngày.
Một số nhóm kháng sinh thường được kê đơn hiện nay như: Ceftriaxon, Amoxicillin, Augmentin…
Thuốc chống viêm, giảm sưng
Viêm amidan thường gây tình trạng sưng, xung huyết niêm mạc họng. Do đó bệnh nhân có thể sử dụng thêm các thuốc giúp chống viêm, giảm sưng, phù nề. Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý, các thuốc kháng viêm có thể gây rối loạn tiêu hóa, rối loạn điện giải, nội tiết và thần kinh. Đặc biệt với các nhóm chống viêm corticoid có thể gây những biến chứng và tác dụng phụ nghiêm trọng trên toàn thân.
Thuốc giảm đau, hạ sốt
Viêm amidan thường kèm theo triệu chứng đau rát họng, sốt, đau nhức cơ thể. Để làm giảm các triệu chứng này, bệnh nhân có thể sử dụng thêm các thuốc hạ sốt, giảm đau như Paracetamol, Aspirin, Ibuprofen…
Các thuốc khác
Ngoài ra, bác sĩ có thể kê thêm các thuốc để điều trị triệu chứng đi kèm như thuốc trị ho, long đờm
☛ Tham khảo thêm tại: Thuốc kháng sinh trị viêm amidan dùng như thế nào cho đúng cách?
Nhóm thuốc Đông Y
Dưới đây là hai bài thuốc đông y điều trị viêm amidan phổ biến hiện nay:
- Bài thuốc đông y số 1: Các vị dược liệu: liên kiều 20g, ngưu bàng tử 14g, bạc hà 6g, hoàng cầm, mã thầy, cam thảo, xuyên tiêu mỗi vị 4g.
- Bài thuốc đông y số 2: Các vị dược liệu: thạch cao, kim ngân hoa mỗi vị 20g, xạ can, cát cánh mỗi vị 8g, hoàng liên, tăng bì, hoàng bá, liên kiều mỗi vị 12g.
Để áp dụng các bài thuốc này, bệnh nhân cần rửa sạch nguyên liệu, đem sắc cùng ba bát nước con với lửa nhỏ đến khi nước sắc cô lại còn một bát.
Mỗi thang thuốc nên được chia thành hai phần cho người bệnh uống. Bệnh nhân uống đều đặn mỗi ngày một thang thuốc sẽ thấy tình trạng viêm amidan giảm đáng kể.
Phẫu thuật cắt amidan
Phẫu thuật cắt amidan được coi là phương pháp cuối cùng để loại bỏ các vấn đề của viêm amidan, được đánh giá là một phẫu thuật đơn giản, an toàn, ít gây tác hại với sức khỏe.
Viêm amidan chỉ sử dụng phương pháp cắt trong các trường hợp sau:
- Viêm amidan gây nên những biến chứng: viêm tai giữa, viêm xoang hoặc các biến chứng nặng như thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận…
- Viêm amidan nhiều đợt cấp, từ 5 – 6 lần trong một năm
- Amidan có kích thước quá to, gây cản trở ăn uống, ngủ ngáy, ngưng thở trong lúc ngủ hoặc nhiễm trùng tái phát nhiều lần làm ảnh hưởng chất lượng sống của người bệnh.
- Amidan có nhiều ngóc ngách chứa nhiều chất tiết gây hôi miệng, nuốt vướng hoặc nghi ngờ ác tính
Trong các trường hợp khác tuyệt đổi không tùy tiện cắt bỏ bời amidan là tổ chức bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài khi tùy tiện cắt bỏ không chỉ tốn chi phí mà còn làm mất đi hệ thống miễn dịch, sức đề kháng của cơ thể (đặc biệt là ở trẻ < 5 tuổi); Người > 45 tuổi cắt amidan dễ bị chảy máu do amidan xơ dính hoặc có các bệnh khác kèm theo như cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường.
Phương pháp này không được áp dụng cho người có bệnh lý nền liên quan đến rối loạn đông máu và cũng có thể gây những rủi ro nhất định. Bệnh nhân cần tham khảo thêm ý kiến bác sĩ trước khi quyết định thực hiện biện pháp này.
☛ Xem chi tiết về phương pháp này qua bài viết: Thông tin cần biết trước – trong và sau cắt amidan
Heviho – giải pháp giảm viêm amidan đơn giản tại nhà
Để hạn chế các tác dụng phụ của thuốc Tây Y cũng như đảm bảo tính tiện lợi, dễ sử dụng, các chuyên gia khuyên bạn nên tham khảo sử dụng sản phẩm Heviho. Sản phẩm có chiết suất thảo dược thiên nhiên vô cùng lành tính, giúp giảm nhanh các triệu chứng viêm amidan một cách hiệu quả mà không hề gây tác dụng phụ.
Heviho là sản phẩm được nghiên cứu bởi Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, sử dụng chuyên biệt cho các bệnh viêm đường hô hấp cấp và mãn tính với công thức toàn diện ba tác động:
- Giảm sưng, viêm, ho, đau rát cổ họng, vướng họng do tình trạng viêm amidan gây nên.
- Chiết xuất S3 – Elebosin từ Sâm đại hành đã được cấp bằng sáng chế về khả năng kháng viêm, kháng khuẩn vượt trội, giúp tiêu diệt tác nhân gây bệnh.
- Phục hồi và tái tạo niêm mạc họng.
Ngoài ra, còn trước các dược liệu như xạ can, xuyên bối mẫu, cam thảo, cát cánh… có tác dụng giảm viêm, ngăn ngừa tình trạng tái phát bệnh viêm amidan.
Hiện nay, có hai dạng chế phẩm Heviho: viên uống cho người lớn và siro thơm ngọt cho trẻ nhỏ giúp chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình.
BẤM VÀO ĐÂY để tìm nhà thuốc gần nhất có bán Heviho
BẤM VÀO ĐÂY để đặt giao Heviho về tận nhà (giao hàng, thu tiền tại nhà)
Biện pháp phòng ngừa viêm amidan hiệu quả
Để đề phòng mắc viêm amidan hay ngăn ngừa bệnh tái phát thì chúng ta cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng và súc họng ít nhất 2 lần mỗi ngày. Ngoài ra nên thường xuyên sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh tai, rửa mũi, súc miệng
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng trong chế độ ăn hàng ngày nhằm tăng cường đề kháng, cải thiện miễn dịch, chống lại các tác nhân gây bệnh
- Hạn chế ăn các thực phẩm cay nóng hoặc các đồ ăn, đồ uống quá lạnh
- Luôn giữ ấm vùng cổ và họng khi trời lạnh
- Không nên hút thuốc hoặc sử dụng quá nhiều rượu bia, chất kích thích,…
- Hạn chế sử dụng chung đồ ăn hoặc vật dụng cá nhân với đang bị viêm amidan
- Nếu bị nhiễm các bệnh đường hô hấp thì nên thăm khám và điều trị dứt điểm sớm
- Tăng cường tập luyện thể dục thể thao giúp nâng cao sức khỏe, phòng ngừa các tác nhân có hại xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh
Viêm amidan là bệnh lý hô hấp với nhiều triệu chứng phức tạp. Nếu như còn bất cứ vấn đề thắc mắc nào khác về chứng bệnh này, bạn vui lòng gọi về tổng đài tư vấn miễn cước 18001208 để được các dược sĩ chuyên môn hỗ trợ.
Tài liệu tham khảo:
- https://medlineplus.gov/tonsillitis.html
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tonsillitis/symptoms-causes/syc-20378479
- https://www.webmd.com/oral-health/tonsillitis-symptoms-causes-and-treatments
- https://www.vinmec.com/vi/benh/viem-amidan-2956/
