Viêm Amidan là gì? khi nào phải cắt!

Viêm amidan là bệnh hô hấp rất thường gặp ở nước ta, cả ở người lớn và trẻ em. Bệnh có thể đưa tới các biến chứng tại chỗ hoặc toàn thân, có khi nguy hiểm. Do vậy việc nắm được nguyên nhân, dấu hiệu của viêm amidan là rất cần thiết.

Thế nào là viêm Amidan?

Amidan là một tổ chức miễn dịch thuộc vòng Waldeyer quanh họng. Vòng Waldeyer này bao gồm nhiều hạch amidan. Lớn nhất là 2 amidan khẩu cái (thuộc họng miệng), tiếp đó là amidan vòm hay VA (thuộc họng mũi), các amidan khác bé, ít vai trò hơn bao gồm amidan vòi, amidan lưỡi. (Chi tiết qua bài viết: Amidan là gì?)

Viêm amidan là thuật ngữ chỉ tình trạng amidan bị viêm và sưng to, thường xảy ra do nhiễm trùng. Tùy thuộc vào tần suất và mức độ biểu hiện bệnh mà người ta chia thành Viêm amidan cấp và Viêm amidan mạn.

Viêm amidan cấp tính là viêm xung huyết và xuất tiết của amidan khẩu cái, thường gặp ở trẻ từ 3-4 tuổi trở lên. Bệnh do vi khuẩn hoặc virus gây nên, thường thấy ở thời kỳ xâm lấn của nhiều bệnh viêm nhiễm. Vì vậy, có người coi amidan là “cửa vào” của một số vi khuẩn hay virus như: viêm khớp cấp, bại liệt, viêm màng não,…

Viêm amidan mạn tính là hiện tượng viêm thường xuyên, viêm đi viêm lại nhiều lần.

Nguyên nhân dẫn đến viêm Amidan

Viêm amidan có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Do vi khuẩn hoặc virus: Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến viêm amidan đo là do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập, tấn công vào hệ hô hấp trong đó có amidan. Các vi khuẩn phải kể đến như: Tụ cầu, liên cầu khuẩn nhóm A, xoắn khuẩn Vincent… và các loại virus gồm: virus Adenovirus, Rhinovirus, Eppstein – barr,…
• Do vệ sinh răng miệng không sạch sẽ: Lười vệ sinh răng miệng hoặc vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, đúng cách sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển và tấn công gây viêm amidan
• Do yếu tố thời tiết và môi trường: Thời tiết thay đổi thất thường, môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi gây nên các chứng bệnh đường hô hấp trong đó có viêm amidan
• Do ảnh hưởng của các bệnh khác: Vi khuẩn từ các ổ viêm nhiễm ở gần như sâu răng, lợi, viêm VA, viêm xoang, các nhiễm trùng đường hô hấp trên (cúm, sởi) sẽ lan sang khu vực amidan và gây viêm nhiễm

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Tổng hợp nguyên nhân gây viêm amidan cấp và mãn tính

Viêm Amidan – Triệu chứng không thể chủ quan

Viêm amidan là bệnh lý khá phổ biến ở nước ta, với tỷ lệ người lớn từ 8-10%, trẻ em khoảng 21%. Bệnh diễn biến khá rầm rộ trong các đợt cấp và biểu hiện rõ ràng, dễ nhận biết.

Với đợt viêm amidan cấp, thường có các dấu hiệu đặc trưng sau:

• Người mệt mỏi, sốt cao, kém ăn, có cảm giác ớn lạnh
• Đau họng: cảm giác khô đau rát họng, sau đó đau nhói tại chỗ hay đau lan lên tai, đau tăng khi nuốt
• Ho: thường có ho do xuất tiết nhầy ở họng, có khi ho từng cơn do kích thích
• Giọng nói có thể thay đổi: khàn tiếng
• Ở trẻ em thường thở khò khè, ngáy to
• Hơi thở hôi.

Khi viêm amidan đã trở thành mạn tính, trên mặt tự do của amidan sẽ có nhiều khe, hốc. Các khe hốc đầy chất như bã đậu và thường có lẫn cả mủ trắng. Hai amidan có thể quá phát, to, lấn vào làm hẹp khoang họng. Trẻ em thường có hạch góc hàm hay dưới cằm to.

Với đợt viêm cấp thường sẽ tự khỏi. Diễn biến khoảng 1 tuần, sau 3-4 ngày thì người bệnh hết sốt, các triệu chứng giảm dần. Nhưng bệnh rất hay tái phát và có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm như: gây áp xe quanh amidan hay áp xe thành bên họng, viêm mũi họng, viêm tai giữa cấp, viêm thanh quản cấp, viêm khí – phế quản, viêm cầu thận cấp, thấp khớp cấp,… do lây lan ổ nhiễm trùng.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Nhận biết sớm triệu chứng viêm amidan

Chẩn đoán viêm amidan như thế nào?

Để chẩn đoán viêm amidan, các bác sĩ sĩ sẽ dựa vào các chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng rồi từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp với từng thể trạng bệnh.

Chẩn đoán lâm sàng: Bác sĩ sẽ soi chiếu vùng tai, mũi, họng bằng một loại đèn chuyên dụng để tìm ra các dấu hiệu bất thường hoặc các ổ nhiễm khuẩn. Sau đó sẽ tiếp tục khám vùng cổ xem người bệnh có bị sưng hạch bạch huyết không, có thể nghe thấy tiếng ran phổi không, đồng thời kiểm tra vùng lá lạch xem có bị to không.

Xét nghiệm: Khi cơ thể người bệnh xuất hiện triệu chứng của viêm amidan do liên cầu khuẩn như sốt, không ho, xuất tiết amidan, sưng hạch vùng cổ,… các bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu dịch trong amidan đem đi xét nghiệm. Các xét nghiệm chẩn đoán viêm amidan được áp dụng bao gồm xét nghiệm máu toàn phần và xét nghiệm dịch tiết của bệnh nhân. Mục đích của những loại xét nghiệm này là để xác định được nguyên nhân dẫn tới tình trạng viêm nhiễm. Các biện pháp này thường từ 1-2 ngày mới cho kết quả chính xác.

Khi mắc viêm amidan cần làm gì?

Kiểm soát tình trạng bệnh với các biện pháp:

• Uống nhiều nước
• Nghỉ ngơi nhiều
• Súc miệng bằng nước muối ấm vài lần mỗi ngày
• Ngậm thuốc dịu họng
• Sử dụng máy tạo độ ẩm để làm ẩm không khí trong nhà
• Tránh xa khói thuốc lá.

Đến gặp bác sĩ khi gặp các triệu chứng sau:

• Sốt cao hơn 39,5 độ C
• Cứng cổ
• Đau họng không khỏi sau 2 ngày
• Yếu cơ

Viêm amidan có lây không? Những biến chứng của viêm amidan

Mặc dù nguyên nhân gây viêm amidan là do vi khuẩn và virus gây nên nhưng theo các chuyên gia hô hấp thì viêm amidan không lây nhiễm từ người này qua người khác. Vậy nên chúng ta đừng lo lắng quá khi tiếp xúc với người bệnh nhé.

Về bản chất thì viêm amidan không hoàn toàn là chứng bệnh gây nguy hiểm cho người bệnh, một số trường hợp bị viêm amidan nhẹ có thể tự khỏi mà không cần áp dụng phương pháp điều trị nào. Những triệu chứng của bệnh khi khởi phát sẽ gây nhiều khó chịu và phiền phức trong giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Tuy nhiên chúng ta cũng đừng vì thế mà chủ quan, lơ là với chứng bệnh viêm amidan này vì nếu không có biện pháp chữa trị phù hợp, kịp thời bệnh sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như:

• Biến chứng tại chỗ: Gây viêm tấy, áp xe quanh amidan. Biến chứng này thường xảy ra do viêm amidan cấp không được điều trị kịp thời khiến vùng nhiễm khuẩn lan rộng dần và hình thành mủ giữa amidan và bao amidan. Khi này người bệnh sẽ cảm thấy đau tăng lên, đau lan cả tai, nuốt cũng đau, thậm chí là không nuốt được, nước bọt chảy ra, há miệng khó khăn.
• Biến chứng kế cận: Nếu viêm amidan không được điều trị tích cực, vi khuẩn gây bệnh sẽ lan đến các khu vực lân cận gây viêm như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản,…
• Biến chứng toàn thân: Viêm amidan mãn tính không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách có thể khiến vi khuẩn từ bộ phận này (có thể là liên cầu tan huyết nhóm A) xâm nhập vào các cơ quan khác trên cơ thể gây nên những biến chứng nguy hiểm như nhiễm khuẩn huyết, viêm cầu thận, thấp khớp, thấp tim,…

Ngoài các biến chứng trên thì viêm amidan có thể dẫn đến những hệ quả khác như cơ thể chậm phát triển, luôn mệt mỏi, uể oải, chán ăn, dễ nóng giận, cáu gắt.

Các phương pháp điều trị viêm amidan

Thông thường nhiều trường hợp bị viêm amidan cấp tính hoặc viêm amidan thể nhẹ thì các triệu chứng của bệnh sẽ tự khỏi sau khoảng 2 tuần xuất hiện. Nhưng dù vậy chúng vẫn gây những cảm giác đau và khó chịu cho người bệnh. Và nếu bệnh cứ kéo dài mà không được điều trị thì bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, lúc này việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn, bệnh dễ tái phát nhiều lần hoặc gây nên những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, khi thấy có bất kỳ triệu chứng nào của viêm amidan thì người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp sớm.

Các phương pháp thường được chỉ định để điều trị viêm amidan gồm:

Sử dụng thuốc tây y

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm amidan và tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp và loại thuốc điều trị phù hợp. Cụ thể:

Viêm amidan do vi khuẩn

Trường hợp viêm amidan do vi khuẩn sẽ được các bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh. Các loại thuốc thường được chỉ định gồm amoxicillin và penicillin. Nếu người bệnh bị dị ứng với penicillin, các bác sĩ có thể chỉ định cho bạn dùng azithromycin, fluorquinolones… và các dẫn xuất sulfa để thay thế.

Nếu tình trạng viêm amidan quá phát, sưng to làm cản trở hô hấp, lúc này các loại thuốc corticosteroid dạng uống sẽ được chỉ định. Tuy nhiên loại thuốc này thường gây ra nhiều tác dụng phụ nên trong quá trình sử dụng người bệnh cần phải thận trọng và tuyệt đối tuân thủ theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.

Viêm amidan do virus

Nếu nguyên nhân gây viêm amidan là do virus gây nên thì các biện pháp chữa trị vào lúc này thường tập trung vào việc giảm đau, giảm sưng, hạ sốt bằng các loại thuốc kê đơn và không kê đơn. Thuốc kê đơn là các loại thuốc chống siêu vi còn các loại thuốc không kê đơn gồm Tylenol và Advil

Trong trường hợp viêm amidan do virus thì việc sử dụng kháng sinh sẽ không được chỉ định vì nó không tiêu diệt được các virus gây bệnh mà còn có thể làm tình trạng bệnh xấu thêm.

☛ Tham khảo thêm tại: Thuốc kháng sinh trị viêm amidan dùng như thế nào cho đúng cách?

Các mẹo dân gian chữa viêm amidan

Song song với việc sử dụng thuốc tây y thì người bệnh có thể kết hợp dùng thêm các mẹo dân gian để thúc đẩy quá trình điều trị, làm giảm nhanh các triệu chứng. Một số mẹo dân gian dùng trị viêm amidan gồm:

• Mẹo trị viêm amidan bằng mật ong: Người bị viêm amidan có thể pha 2-3 thìa mật ong với nước chanh tươi sau đó ngậm rồi nuốt từ từ hỗn hợp này. Mật ong kết hợp với nước chanh giúp kháng khuẩn, tiêu viêm, làm lành niêm mạc họng, cải thiện các triệu chứng viêm amidan hiệu quả
• Trị viêm amidan bằng rau diếp cá: Rửa sạch một nắm diếp cá sau đó xay nhuyễn, lọc lấy nước cốt. Pha thêm một thìa mật ong vào cùng nước cốt diếp cá rồi uống mỗi ngày. Kiên trì thực hiện sẽ thấy hiệu quả bất ngờ do hỗn hợp này có tác dụng giúp cơ thể kháng lại vi khuẩn, ức chế các tác nhân gây viêm, hạn chế tổn thương niêm mạc họng
• Mẹo dùng húng chanh trị viêm amidan: Lá húng chanh rửa sạch, thái nhỏ rồi đem hấp cách thủy với đường phèn. Hấp xong chắt lấy nước cốt uống hàng ngày, thực hiện đều đăn từ 3-5 ngày sẽ thấy các triệu chứng viêm amidan thuyên giảm nhanh chóng

Các mẹo trị viêm amidan ở trên khá dễ thực hiện và rất an toàn, có thể áp dụng được cho trẻ nhỏ và mẹ bầu. Tuy nhiên phương pháp này chỉ phù hợp với những trường hợp mắc bệnh mức độ nhẹ. Nhược điểm của phương pháp này là thời gian tác dụng lâu, hiệu quả chỉ mang tính tức thời và hầu như không có tác dụng với bệnh ở giai đoạn mãn tính.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Mẹo chữa viêm amidan tại nhà đơn giản

Phẫu thuật cắt amidan

Phẫu thuật cắt amidan được coi là một trong những phương pháp điều trị dứt điểm viêm amidan. Tuy nhiên không phải trường hợp viêm amidan nào cũng được chỉ định cắt amidan. Phương pháp này chỉ được các bác sĩ chỉ định cho những trường hợp bệnh nhất định và đây cũng là phương pháp cuối cùng mà bác sĩ khuyên người bệnh áp dụng để điều trị viêm amidan.

Chỉ định cắt Viêm amidan khi nào?

Cắt amidan chỉ sử dụng trong các trường hợp bác sĩ được chỉ định

Viêm amidan chỉ sử dụng phương pháp cắt  trong các trường hợp sau:

• Viêm amidan gây nên những biến chứng: viêm tai giữa, viêm xoang hoặc các biến chứng nặng như thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận…
• Viêm amidan nhiều đợt cấp, từ 5 – 6 lần trong một năm
• Amidan có kích thước quá to, gây cản trở ăn uống, ngủ ngáy, ngưng thở trong lúc ngủ hoặc nhiễm trùng tái phát nhiều lần làm ảnh hưởng chất lượng sống của người bệnh.
• Amidan có nhiều ngóc ngách chứa nhiều chất tiết gây hôi miệng, nuốt vướng hoặc nghi ngờ ác tính

Trong các trường hợp khác tuyệt đổi không tùy tiện cắt bỏ bời amidan là tổ chức bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài khi tùy tiện cắt bỏ không chỉ tốn chi phí mà còn làm mất đi hệ thống miễn dịch, sức đề kháng của cơ thể (đặc biệt là ở trẻ < 5 tuổi); Người > 45 tuổi cắt amidan dễ bị chảy máu do amidan xơ dính hoặc có các bệnh khác kèm theo như cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường.

☛ Xem chi tiết về phương pháp này qua bài viết: Cắt amidan và tất cả các thông tin cần biết trước – trong và sau cắt

Giải pháp cho viêm amidan từ Viện hàn lâm KH & CN Việt Nam

Xuất phát từ việc thấu hiểu mong muốn của người bệnh khi bị viêm amidan là tìm được các sản phẩm an toàn và hiệu quả xử lý tốt các triệu chứng như ho, đờm, đau rát họng,… Các nhà khoa học thuộc Viện INPC – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam đã nghiên cứu thành công sản phẩm Heviho.

Heviho với thành phần S3-ELEBOSIN – hoạt chất được cấp bằng sáng chế về khả năng kháng viêm, kháng khuẩn. Sản phẩm giúp nhanh chóng giải quyết các triệu chứng khó chịu của viêm amidan cấp tính, đồng thời tấn công ổ viêm, giảm tái phát trong các trường hợp viêm amidan mạn tính.

Heviho được bào chế dưới 2 dạng: viên uống tiện lợi dành cho người lớn, siro thơm ngon dễ uống cho trẻ em

Biện pháp phòng ngừa viêm amidan hiệu quả

Để đề phòng mắc viêm amidan hay ngăn ngừa bệnh tái phát thì chúng ta cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng và súc họng ít nhất 2 lần mỗi ngày. Ngoài ra nên thường xuyên sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh tai, rửa mũi, súc miệng
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng trong chế độ ăn hàng ngày nhằm tăng cường đề kháng, cải thiện miễn dịch, chống lại các tác nhân gây bệnh
• Hạn chế ăn các thực phẩm cay nóng hoặc các đồ ăn, đồ uống quá lạnh
• Luôn giữ ấm vùng cổ và họng khi trời lạnh
• Không nên hút thuốc hoặc sử dụng quá nhiều rượu bia, chất kích thích,…
• Hạn chế sử dụng chung đồ ăn hoặc vật dụng cá nhân với đang bị viêm amidan
• Nếu bị nhiễm các bệnh đường hô hấp thì nên thăm khám và điều trị dứt điểm sớm
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao giúp nâng cao sức khỏe, phòng ngừa các tác nhân có hại xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh

Viêm amidan là bệnh lý hô hấp với nhiều triệu chứng phức tạp. Nếu như còn bất cứ vấn đề thắc mắc nào khác về chứng bệnh này, bạn vui lòng gọi về tổng đài tư vấn miễn cước 18001208 để được các dược sĩ chuyên môn hỗ trợ.

BẤM VÀO ĐÂY để tìm nhà thuốc có bán siro Heviho chính hãng

Tìm nhà thuốc có bán Heviho chính hãng của Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam Ở ĐÂY